موسیقی بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ انسانی در طول تاریخ و قرون مختلف بوده است. موسیقی قدرت برانگیختن احساسات، الهام بخشیدن به خلاقیت، برقراری ارتباط میان افراد با فرهنگ‌های و زمینه‌های مختلف را دارد. با گذر زمان، موسیقی تکامل پیدا کرده است و ظهور تکنولوژی، موسیقی را چه برای بینندگان و چه برای آهنگسازان در دسترس‌تر کرده است. یکی از آخرین پیشرفت‌ها در زمینه ساخت موسیقی، استفاده از هوش مصنوعی یا AI (Artificial Intelligence) در جهت کمک به آهنگسازی است. در این مقاله، آینده آهنگسازی با هوش مصنوعی را بررسی خواهیم کرد.

 

 

ما پیش از این در مطلبی اختصاصی با عنوان «هوش مصنوعی و ساخت موسیقی: سرویس MusicLM» به این موضوع پرداخته بودیم و مطلب کنونی به قلم جانی هاچم  Johnny Hachem دنباله‌ای بر این موضوع مهم عرصه موسیقی است.

جانی هاچم، آهنگساز و نوازنده پیانوی لبنانی-اکراینی است که در سوئیس اقامت دارد. او جوایز بین‌المللی زیادی را برنده شده است. او آهنگ‌های زیادی برای سازهای مختلف و همچنین ارکستر اخته است که در اروپا و منطقه غرب آسیا و شما آفریقا اجرا شده است. این هنرمند توانمند آهنگ‌های خود را به عنوان تک‌نواز یا سولیست (Soloist) در چندین کنسرت و جشنواره بین‌المللی در اکراین، لبنان،‌ سوئیس،‌ فرانسه، اتریش، آلمان، انگلیس، اسپانیا، لهستان، رومانی، هلند، لیتوانی، بلاروس، کره جنوبی، اردن، مصر، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و ... اجرا کرده است.

هوش مصنوعی و آهنگسازی: یک مرور کوتاه

هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف از جمله مراقبت‌های بهداشتی، مالی و حمل و نقل مورد استفاده قرار گرفته است و در عرصه موسیقی، هوش مصنوعی به روش‌های مختلفی مانند تولید اشعار، ایجاد ریمیکس و حتی آهنگسازی یک آهنگ اصلی به کار گرفته شده است. آهنگسازی با هوش مصنوعی الگوریتم‌های یادگیری بر بستر مقادیر زیادی از داده‌های موسیقی برای شناسایی الگوها،‌ سبک‌ها و ساختارها را در خود دارد.

استفاده از هوش مصنوعی در آهنگسازی امری است که پیش از این نیز سابقه داشته است. در دهه ۵۰ میلادی، دانشمند علوم کامپیوتر، مکس متیوز (Max Mathews) اولین برنامه کامپیوتری را توسعه داد که امکان تولید موسیقی داشت. با این حال، مدت زمان زیادی نیست که این ابزار توجه جریان اصلی موسیقی را به خود جلب کرده است. در سال ۲۰۱۶، آزمایشگاه تحقیقاتی سونی (CSL) آلبومی با نام ماشین پدر یا ددیز کار (Daddy’s Car) را بر بستر هوش مصنوعی ارائه کرد که در آن یک مدل یادگیری ماشینی (Machine Learning) استفاده شده بود که با ترانه‌های گروه بیتلز The Beatles آموزش داده شده بود.

مدت زمان زیادی نیست که این ابزار توجه جریان اصلی موسیقی را به خود جلب کرده است.

از آن زمان، چندین ابزار آهنگسازی مبتنی بر هوش مصنوعی توسعه داده شده‌اند که از مولدهای ساده توسعه آکورد تا نرم‌افزارهای پیچیده تولید موسیقی را شامل می‌شوند. از محبوب‌ترین ابزارهای آهنگسازی با هوش مصنوعی می‌توان به آیوا (AIVA)، امپر میوزیک (Amper Music) و میوزنت شریکت اوپن ای آی (Open AI’s MuseNet) اشاره کرد.

مزایای آهنگسازی با هوش مصنوعی

استفاده از هوش مصنوعی در آهنگسازی مزایای متعددی دارد. اول این‌که، امکان ایجاد سریع‌تر موسیقی را فراهم می‌کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند حجم وسیقی از داده‌های موسیقی را در مدت زمان کوتاهی تجریه و تحلیل کنند؛ به این معنا که آهنگسازان می‌توانند ایده‌ها را سریع‌تر پیاده کنند و زمان کمتری را صرف کارهای تکراری مانند ایجاد و توسعه آکوردها کنند.

آهنگسازی هوش مصنوعی می‌تواند اشکال جدیدی از همکاری بین آهنگساز و الگوریتم‌های کامپیوتری را نیز فراهم کند.

دوم، آهنگسازی با هوش مصنوعی امکانات جدیدی را آهنگساز مهیا می‌کند و افق‌هایی نو را به روی او می‌گشاید. با هوش مصنوعی، آهنگسازان می‌توانند سبک‌ها، ژانرها و ساختارهای مختلفی را تجربه کنند که بدون استفاده از چنین فن‌آوری‌هایی تقریبا امکان رسیدن به آن غیرممکن است.

سوم، آهنگسازی با هوش مصنوعی می‌تواند در جهت نیل به سوی نوعی دموکراسی در عرصه ساخت موسیقی کمک کند. با ابزارهای هوش مصنوعی، هر کسی می‌تواند موسیقی بسازد، صرف نظر از سابقه موسیقی یا آموزش‌هایی که داشته یا نداشته است. این بدان معنا است که صنعت موسیقی می‌تواند فراگیرتر شود و صداهای جدیدی در این گستره شنیده شود.

چالش‌های آهنگسازی با هوش مصنوعی

علی‌رغم مزایای آهنگسازی هوش مصنوعی، چالش‌های نیز در این مسیر وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت و باید مورد توجه قرار گیرند. یک از نگرانی‌های اصلی را می‌توان از بین رفتن خلاقیت انسانی در آهنگسازی عنوان کرد. برخی افراد استدلال می‌کنند که موسیقی تولیدشده توسط هوش مصنوعی فاقد عمق است و احساس و شخصیت موسیقی که توسط انسان خلق می‌شود را دارا نیست.

چالش دیگر این است که موسیقی ساخته‌شده با هوش مصنوعی به صورت فرمول‌بندی‌شده و عام درآید. الگوریتم‌های هوش مصنوعی بر روی داده‌های موسیقی موجود آموزش داده می‌شوند و این به معنی است که ممکن است الگوها و ساختارهایی شبیه به هم را تولید کنند. این امر می‌تواند منجر به خلق موسیقی‌هایی شود که تکراری هستند و اصالت و هویتی یگانه ندارند.

علی‌رغم مزایای آهنگسازی هوش مصنوعی، چالش‌های نیز در این مسیر وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت و باید مورد توجه قرار گیرند.

در نهایت، نگرانی‌های اخلاقی نیز در مورد استفاده از هوش مصنوعی در آهنگسازی وجود دارد. به عنوان مثال، اگر موسیقی تولیدشده با این ابزار فن‌آورانه به جریان اصلی صنعت موسیقی بدل شود، می‌تواند باعث از دست رفتن مشاغل انسانی آهنگسازان و نوازندگان بشود.

آینده آهنگسازی با هوش مصنوعی

با وجود تمام چالش‌های موجود، آینده آهنگسازی با هوش مصنوعی امیدوارکننده به نظر می‌رسد. همان‌طور که الگوریتم‌های هوش مصنوعی تکامل می‌یابند و پیچیده‌تر می‌شوند، می‌توانند موسیقی پیچیده‌تر و بااصالت‌تری را نیز تولید کنند. ابزارهای آهنگسازی با هوش مصنوعی در آینده در دسترس‌تر و کاربرپسندتر خواهند شد و این به این معنا است که افراد بیشتری امکان ساخت موسیقی خواهند داشت که تا پیش از این برای آن‌ها ممکن نبوده است.

علاوه بر این، آهنگسازی هوش مصنوعی می‌تواند اشکال جدیدی از همکاری بین آهنگساز و الگوریتم‌های کامپیوتری را نیز فراهم کند. به عنوان نمونه، آهنگسازان انسانی می‌توانند از هوش مصنوعی برای خلق ایده‌ها و کشف امکانات جدید موسیقی استفاده کنند که بعدها بتوانند با آن یک قطعه موسیقی را ایجاد و توسعه دهند.

استفاده از هوش مصنوعی در آهنگسازی همچنین پتانسیل ایجاد ژانرها و سبک‌های جدیدی از موسیقی را دارد که تا پیش از این وجود نداشته‌اند و شنیده نشده‌اند.

از دیگر کاربردهای بالقوه هوش مصنوعی در آهنگسازی، ایجاد تجربیات شخصی‌سازی‌شده موسیقی است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌هایی مانند حال و هوای شنونده، تاریخچه گوش دادن و ترجیحات را تجزیه و تحلیل کنند تا موسیقی متناسب با سلیقه فردی شنونده ایجاد کنند. این می‌توانند روش شنیداری مخاطبان و نحوه تعامل مردم با موسیقی را دچار تحولی شگرف کند.

استفاده از هوش مصنوعی در آهنگسازی همچنین پتانسیل ایجاد ژانرها و سبک‌های جدیدی از موسیقی را دارد که تا پیش از این وجود نداشته‌اند و شنیده نشده‌اند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی به واسطه دسترسی به پایگاه داده گسترده‌ای که در دسترس هیچ ذهن انسانی نیست، می‌توانند عناصر و سبک‌های مختلف موسیقی را ترکیب کنند و اثری پیچیده و کاملا جدید و نوآورانه ارائه دهند.

جمع‌بندی

استفاده از هوش مصنوعی در آهنگسازی هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد؛ اما در همین مرحله هم پیشاپیش نوید ایجاد انقلابی بزرگ در نحوه ساخت موسیقی و شنیدن آن را می‌دهد. همان‌طور که الگوریتم‌های هوش مصنوعی پیچیده‌تر می‌شوند و بیشتر در دسترس قرار می‌گیرند، تغییرات بزرگی را در صنعت موسیقی ایجاد می‌کنند و فرصت‌های جدیدی را برای خلاقیت و همکاری انسان و ماشین به وجود می‌آورند.

با این حال، پرداختن به چالش‌ها و نگرانی‌های اخلاقی پیرامون این ابزارها ضروری است تا بتوان به این حد از اطمینان رسید که استفاده از هوش مصنوعی در آهنگسازی برای همه افرادی که در فرآیند ساخت یک قطعه موسیقی دخالت دارند، سودمند است. آینده آهنگسازی با هوش مصنوعی هیجان‌انگیز است و ما می‌توانیم منتظیر باشیم تا ببینیم تا این امکانات روزآمد چه موسیقی را با خود به همراه خواهند آورد.