اگه جزء فعالان بازار سرمایه هستید و یا جزء افرادی هستید که به تازگی وارد بورس شدین، احتمالا اطلاعات زیادی درمورد سهام خزانه ندارین. بحثی که این روزا خیلی داغ شده و این روزا که بازار سرمایه با اصلاح سنگین و فرسایشی روبرو شده، حال اکثر شرکتها خبر از انتشار اوراق تبعی و یا سهام خزانه میدن که خبر خوب و مثبتی در رابطه با آینده شرکتهای بورسی و بازار سرمایه هست؛

 

مقدمه ای بر سهام خزانه

خب در ابتدا باید بدونیم که انتشار سهام خزانه تا سال 94 ممنوع بوده. اما طبق قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر، از تیرماه سال 94 آئین نامه خرید، نگهداری و عرضه سهام خزانه صادر شد و دستور العمل اجرائیش توسط سازمان بورس به تصویب رسید. پس در حال حاضر
5 سالی میشه که امکان خرید و فروش سهام خزانه توسط شرکتها وجود داره.

راهکارهای حمایت از بازار سرمایه

خب برای حمایت از بازار سرمایه در چنین شرایطی که به وجود اومده، چندین راهکار و راه حل وجود داره. اولین راهکار خرید سنگین سهامدار عمده سهم هست که با منابع خودش اقدام به خریدهای سنگین و حمایت از سهم میکنه. راهکار دوم برای حمایت از بازار
بازار گردانیه که نقدشوندگی رو در سهام شرکتها و در نتیجه در کل بازار سرمایه بالا میبره و موجب بهبود در فرآیند نقدشوندگی میشه.

 

سهام خزانه

در ادامه راهکارهای حمایت از بازار سرمایه، یکی از راهکارها خرید سهام خزانه توسط شرکتهاست. سهام خزانه به گونه ای در مقابل و
در تضاد با افزایش سرمایه هست. لازم به ذکره که سهام خزانه، کاهش سرمایه نیست و به نوعی باز خرید سهام محسوب میشه. سهام خزانه در اکثر بازارهای سرمایه کشورهای دنیا وجود داره که بسته به نوع شرکتها و سرمایه شرکتها و نوع سرمایه گذاری هاشون درموردش تصمیم گیری میکنن. خب وقتی شرکتی میخواد به سهامداراش اعلام کنه که وضعیت سهام شرکت خوبه، اوضاع مالی و نقدینگی شرکت رواله و هدفش حمایت از سهمه، میاد سهام خزانه رو میخره که بازده خوبی داره و در شرایط فعلی بازار هم خبر خوبیه. پس اینکه شرکت اطلاعیه بده که میخواد سهام خزانه بخره، خبر بسیار خوبیه و میشه این سیگنال رو دریافت کرد که سهم خیلی ارزنده هست و اهداف
خوبی رو برای بلند مدت داره.


در گذشته اما روند متفاوت بود. در گذشته که سهام خزانه نبود، شرکت میومد یه شرکت زیر مجموعه یا به اصطلاح یه شرکت تابعه ایجاد میکرد و اون شرکت تابعه در حمایت از شرکت اصلی، میومد سهامشو میخرید؛ اما بعد از مدتی طی دستورالعملی این قضیه لغو شد و گفتن که چه بهتر که خود شرکت با منابع خودش و به صورت شفاف بیاد با دستورالعمل های موجود، سهام خزانه رو بخره.

در رابطه با اوراق بدهی و انواعش اطلاعاتی نداری؟ » همه چیز در رابطه با اوراق بدهی

شرایط و ویژگی های سهام خزانه

باید بدونیم که سقف خرید سهام خزانه، تا 10 درصد از کل سهام شرکته. مدت نگهداریش دو ساله و به شرطی میشه این 10 درصد رو خرید که سهام شناور سهم، کمتر از نصف نشه و در عین حال حجم خرید سهام خزانه نباید از 40 درصد حقوق صاحبان سهام شرکت بیشتر باشه. نکته خیلی مهمی که وجود داره اینه که سهام خزانه فاقد حق رای هست و مزیت بزرگی محسوب میشه. از این نظر مزیت بزرگی محسوب میشه که شرکتهایی که میان از طریق شرکت تابعه سهام خزانه میخرن، عملا از حق رای اش استفاده میکنن. حتی شرکتهایی رو داریم که کنترل شرکت اصلی در اختیار شرکت تابعه هست و این خیلی بده.

فرآیند خرید سهام خزانه

طبق دستورالعمل ابتدا خرید سهام خزانه باید به تصویب هیئت مدیره شرکت برسه و نیازی به تشکیل مجمع نداره. طبق آئین نامه، یک روز قبل از طرح این موضوع، باید اطلاع رسانی بشه و بعد به تصویب هیئت مدیره برسه و بعد از تصویب هیئت مدیره، فورا به صورت افشای اطلاعات با اهمیت، افشا بشه. سپس باید درخواست شرکت به همراه بیانیه و طرح خرید و فروشش و با معرفی یک کارگزار برای معاملات، باید به سازمان بورس تحویل داده بشه و اگه مشکلی وجود نداشته باشه، سازمان تا چند روز جواب درخواست رو میده.

چند نکته مهم در رابطه با سهام خزانه

اگه شرکت برنامه افزایش سرمایه از محل مطالبات حال شده و آورده نقدی داشته باشه که منجر به صدور سهام حق تقدم میشه، شرکت مجاز نیست در اون زمان مالک اون بخش از سهام خزانه باشه و بایستی قبل از شروع فرآیند افزایش سرمایه، اقدام به فروش سهام خزانه بکنه. همچنین باید بدونیم که به سهام خزانه، سود نقدی یا EPS تعلق نمیگیره. یک نکته بسیار مهم در رابطه با سهام خزانه، تفاوتش با بازارگردانی هست؛ تفاوتش هم در اینجاست که در فرآیند سهام خزانه، شرکت باید یا خریدار باشه و یا فروشنده؛ یعنی یا برنامه خرید میده و یا برنامه فروش و نمیتونه همزمان خرید و فروش داشته باشه که این قضیه تو افشای اطلاعات و تو همون اطلاعیه اصلی مشخص میشه.


پس در این حالت شرکت یا منابع مازاد داره و اعتقاد داره که سهامش ارزنده هست و میاد سهام خزانه رو میخره و یا شرکت کسری منابع داره و میبینه که سهامش قیمت مناسبی داره و میاد میفروشه. پس این امکان وجود نداره که خود شرکت از طریق سهام خزانه بخواد نوسان بگیره. همچنین بعد از صدور مجوز و تائید خرید یا فروش سهام خزانه، مهلت زمان بندیش از 7 روز بعد از صدور مجوز توسط سازمان هست تا 6 ماه؛ همچنین 20 روز قبل از مجامع نمیشه سهام خزانه رو خرید و اگه شرکت افشای اطلاعات الف یا ب داشته باشه،
تا 4 روز بعد افشا شرکت نمیتونه سهام خزانه بخره.

قیمت سهام خزانه

همچنین قیمت سهام خزانه، همون قیمت روز سهم هست و شرکت باید یک آستانه بالا و یک آستانه پائین و یک حجم تعهد طی دوره رو اعلام کنه. پس یک اقدام خوب برای شرکتهای صنایع فلزی، معدنی، پتروشیمی و پالایشی که معمولا هر ساله منابع مازاد خوبی دارن میتونه این باشه که با رعایت شناوری سهم و با رعایت ضریب حقوق صاحبان سهم، بیاد سهام خزانه بخره که در صورت رشد قیمت سهام شرکت، سود شرکت بیشتر میشه و برای آینده شرکت و سهامداران خبر خیلی خوبیه؛


همچنین باید بدونیم که حداکثر اجرای طرح و برنامه خرید یا فروش سهام خزانه 6 ماهه که طبق دستورالعمل سازمان، برای یک بار هم قابل تمدیده؛ اما حدکثر مدت زمانی که میشه سهام خزانه رو نگه داشت دو ساله و بعدش شرکت باید سهام خزانه رو بفروشه. همچنین این طرح محدود به یک بار نیست و هر شرکت میتونه به ازای هر اطلاعیه و با رعایت دستورالعمل ها و صدور مجوز توسط سازمان، میتونه برای بار دوم اطلاعیه خرید بده و مجدد طرح و برنامه دوم خرید سهام خزانه رو طبق قوانین موجود اجرا کنه.

 

مزیت ویژه سهام خزانه

بذارید اینطور بگم. مثلا بنده به عنوان سهامدار خرد یک شرکت که مقداری از سهام یک شرکت رو خریداری کردم، قطعا نمیدونم سیاست
و برنامه های خرید و فروش سهامداران عمده شرکت چیه و در آینده چه اتفاقاتی قراره برای سهم رقم بخوره؛ چرا که این اطلاعات سری و محرمانه اس و طبیعتا افشا نمیشه و چه بسا تحرکات غیر قابل پیش بینی سهامدار عمده، باعث ضرر و زیان برای سهامداران خرد باشه که امری اجتناب ناپذیره؛ اما کوچکترین اطلاعات و برنامه کلی شرکت در خرید یا فروش سهام خزانه مشخصه و افشا میشه تا همه سهامداران از اون اطلاعات بتونن استفاده کنن و دست سهامدار عمده تا حد زیادی برای تحرکات غیر قابل پیش بینی، بسته هست.


همچنین کسب آگاهی از بیانیه و افشاهای شرکتها در خصوص سهام خزانه یا به سایت خود شرکت و یا سامانه کدال به نشانی
Codal.ir مراجعه نمائید.