همانطور که میدانید، یکی از اصلی ترین شرط ها برای موفق شدن در بازار سرمایه، آموختن و شناخت دقیق مفاهیم و اصطلاحات آن

است. اگر جزء فعالان بازار سرمایه هستید، با شناخت و تسلط بر اصطلاحات و مفاهیم موجود در بازار سرمایه و با بکارگیری آن ها در
جهت درست، تبدیل به یکی از برندگان این بازار خواهید شد. در حالت کلی در بازار سرمایه سه نوع تحلیل داریم:

1. تحلیل بنیادی
2. تحلیل تکنیکال
3. تحلیل از روش تابلوخوانی

در مقاله های قبل به شناخت شاخص مهم و تاثیرگذار ROA پرداختیم که در تحلیل بنیادی کاربردهای زیادی دارد. همواره در تحلیل بنیادی نسبت ها و شاخص هایی با اهمیت بالا وجود دارند که مورد توجه تحلیل گران بنیادی کار هستند. یکی از شاخص هایی که در تحلیل بنیادی از اهمیت بالایی برخوردار است، شاخص ROE شرکتها است. این شاخص، یک معیار بسیار مفید از اثربخشی مدیریت شرکت است. در این مقاله سعی داریم به شاخص ROE و کاربردهای مهم آن بپردازیم. با ما همراه ما باشید.

مفهوم شاخص ROE چیست؟

ROE یا Return on Equity ، شاخصی از کارایی شرکت در تولید سود حاصل از پول سرمایه گذاری شده در شرکت را اندازه گیری میکند.
به عبارتی دیگر شاخص ROE، شاخصی از چگونگی سودآوری یک شرکت، وابسته به میزان ارزش سهامی از آن شرکت که در مالکیت سهامداران است، میباشد. پس در واقع شاخص ROE یک شرکت، از تقسیم خالص درآمد یا سود خالص شرکت به میزان ارزش سهامی از شرکت که در دست سرمایه گذاران و سهامداران است، به دست می آید. این یک معیار بسیار مفید از اثربخشی مدیریت است، اما برای تعیین ارزش شرکت های مرحله ای که سود تولید نمی کنند، مفید نیست.

نکاتی مهم در رابطه با شاخص ROE

در ظاهر، نسبت های مالی ROA و ROE مشابه یکدیگر هستند اما چیزی که در این دو شاخص مشترک است، این است که هر دو شاخص، توانایی شرکت ها در ایجاد سود و بازده از سرمایه گذاری ها و فعالیت‌های شان را نشان می‌دهد. در میان تمام نسبت‌های مالی که توانایی سودآوری و کارایی شرکت را به خوبی نشان می‌دهند، نسبت بازده دارایی هاست که بیان می‌کند مدیریت شرکت و در کل، آن مجموعه تا چه حد توانسته ‌اند با پولی که سرمایه گذاران بابت خرید سهام شرکت پرداخته اند، در جهت ایجاد سود استفاده کنند و یا به بیانی دیگر ROE نشان می ‌دهد که مدیریت شرکت با چه سرعت و نرخی در حال افزایش و یا کاهش ارزش شرکت است.

چگونگی تشخیص ROE مناسب جهت سرمایه گذاری

شاخص ROE نیز همانند شاخص ROA، به صورت درصد ارائه می گردد و در صورتی که خالص درآمد یا سود خالص و ارزش سهام سهامداران، هر دو اعدادی مثبت باشند، میتواند برای هر شرکتی محاسبه گردد. خالص درآمد یا سود خالص، قبل از پرداخت سود سهام به سهامداران عادی و بعد از اینکه سود سهام به صاحبان سهام ممتاز و بهره ها به وام دهندگان پرداخت شد، محاسبه می شود. همچنین وقتی که شاخص ROE دو یا چند شرکت با هم مقایسه و مورد تحلیل و بررسی واقع میشود، بهتر است که آن دو یا چند شرکت از یک صنعت و هم گروه باشند.

همچنین هنگام مقایسه سرمایه گذاری های رقابتی، سهام شرکتی با ROE بالاتر نشان می دهد که آن شرکت می تواند سود بیشتری از هر دلار از ارزش سهام تولید کند و اگر در مقایسه همه چیز برابر باشد، شرکتی با ROE بالاتر باید ترجیح داده شود. همچنین اغلب تحلیل گران و سرمایه گذاران حرفه ‌ای بازار، حداقل ROE مطلوب جهت سرمایه گذاری را %15 میدانند.

نحوه محاسبه شاخص ROE چگونه است؟

با ذکر یک مثال، نحوه محاسبه شاخص ROE را بهتر متوجه خواهید شد. فرض کنید که میخواهیم شاخص ROE شرکتی را محاسبه کنیم. ابتدا باید اطلاعات و صورتهای مالی میان دوره ای ماهانه، 3 ماهه، 6 ماهه و یا یکساله از ترازنامه های اخیر منتشر شده شرکت را در دست داشته باشیم. این اطلاعات و صورتهای مالی هم در سایت خود شرکت و هم در سامانه کدال به نشانی Codal.ir موجود میباشد.

برای مثال فرض کنید خالص درآمد یا سود خالص شرکتی برابر 300000 میلیون ریال و ارزش سهام در اختیار سهامداران در بازه زمانی که مورد بررسی قرار میگیرد، 1700000 میلیون ریال باشد. میدانیم که شاخص ROE یک شرکت از تقسیم خالص درآمد یا سود خالص شرکت به ارزش سهام در اختیار سهامداران آن شرکت به دست می آید. پس با تقسیم 300000 بر 1700000، شاخص ROE عدد 0.176 را به دست میدهد. با این محاسبه، شاخص ROE چنین شرکتی برابر %17.6 میباشد.

حال فرض کنید شرکتی مشابه و هم صنعت با شرکت بالا داریم که میخواهیم شاخص ROE این شرکت را نیز محاسبه و در نهایت مقایسه کنیم. فرض میکنیم شرکت دوم از لحاظ میزان ارزش سهام در اختیار سهامداران با شرکت اول در سطح برابری باشد. پس فرض میکنیم ارزش سهام در اختیار سهامداران شرکت دوم نیز 1700000 میلیون ریال باشد اما خالص درآمد یا سود خالص شرکت دوم 500000 میلیون ریال باشد. در این صورت با توجه به فرمول، شاخص ROE شرکت دوم برابر %29.41 میباشد.

مقایسه شاخص ROE دو شرکت هم صنعت با وضعیت مشابه

در پاراگراف های قبل گفتیم که ROE یک شرکت در مقایسه با شرکتهای هم گروه و هم صنعت، هر چه بالاتر باشد بهتر است؛ زیرا شرکت پول یا سود بیشتری از سرمایه ای که سهامداران با خرید سهام آن شرکت، وارد شرکت کرده اند و با سرمایه گذاری سرمایه گذاران در آن شرکت، بدست آورده و پتانسیل بنیادی بالایی دارد. به مثال پاراگراف قبل خوب دقت کنید.

شرکت اول از 1700000 میلیون سرمایه ای که سهامداران از طریق خرید سهام شرکت به شرکت تزریق کرده اند، 300000 میلیون ریال سود و درآمد کسب کرد اما شرکت دوم از 1700000 میلیون ریال سرمایه ای که سهامداران از طریق خرید سهام شرکت به شرکت وارد کرده اند، 500000 میلیون سود و درآمد ساخت. در نتیجه با توجه به فرمول تعریف شده، بدیهی است شرکت دوم نسبت به شرکت اول، شاخص ROE بالاتری داشته باشد؛ زیرا با سرمایه اولیه مشابه نسبت به شرکت اول، 200000 میلیون ریال سود بیشتری کسب کرد؛ پس در نتیجه پتانسیل سودسازی بالاتری دارد و جهت سرمایه گذاری مناسب تر است.