نمادها در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، همیشه در حالت مجاز نیستن و ممکنه به دلایل مختلفی، وضعیت اون ها تغییر کنه
و قابل معامله نباشن. همواره در بورس، وضعیت های مختلفی وجود داره که سهم ها با توجه رخ دادن اتفاقات مختلف، به اون وضعیت ها، تغییر وضعیت میدن. اگه جزء افرادی هستید که به تازگی وارد بورس شدید، احتمالا با این وضعیت ها آشنائی زیادی ندارید. در این مقاله تمام سعی خودمونو میکنیم تا به سادگی و به طور تمام و کمال به بررسی این وضعیت ها بپردازیم. با ما همراه ما باشید.
مقدمه ای بر وضعیت نمادها در بورس
ریسک توقف معاملات، ممکنه در هر بازاری وجود داشته باشه، اما تاثیر اون بستگی به میزان اطمینانی داره که در فضای بازار به چشم می‌خوره. در واقع یک رابطه معنادار بین شفافیت و نقدشوندگی وجود داره که میگه چنانچه در بازار، شفافیت و اطلاع رسانی کارا موجود باشه، دلیلی برای توقف نمادها و ممنوعیت معاملات وجود نداره؛ اما با افزایش عدم اطمینان، توقف نمادها و کاهش قدرت نقدشوندگی
در بازارها افزایش پیدا میکنه.
در اقتصادی که پر از تصمیمات لحظه ایه و هر کدوم از این تصمیم ها، ممکنه روند بازار رو شدیدا تحت تاثیر قرار بده، وجود دلایل زیاد برای توقف معاملات سهام یک شرکت، طبیعی به نظر میرسه. ریسک توقف نمادها، به مدت زمان توقف نماد هم بستگی دارد. هرچه دوره توقف معاملات بیشتر باشه، فشارهای احتمالی بر سرمایه گذاران هم طبیعتا بیشتره. این جنبه ریسک توقف نمادها، به طور معناداری به نوع عملکرد نهاد ناظر و متولیان بازار سرمایه هم بستگی داره؛ در حالت کلی در بازار سرمایه برای نمادهای معاملاتی 5 وضعیت وجود داره:
۱- مجاز
۲- مجاز-محفوظ
۳- مجاز-متوقف
۴- ممنوع
۵- ممنوع-متوقف
به صورت خلاصه 5 وضعیتی که ممکنه برای هر نماد معاملاتی به وجود داره رو نام بردیم. وضعیت هایی که خیلی مهم هستن و افرادی که در بازار سرمایه فعالیت میکنن، حتما باید اونا رو به خوبی بشناسن. زمانی که رویداد ویژه ای باعث تاثیر معنادار بر ارزش سهام یک شرکت بشه، با هدف رعایت انصاف، برای مدتی معاملات در نماد شرکت مذکور متوقف میشه تا اطلاعات لازم به تمام ذی نفعان و سهامداران برسه و پس از اون، معاملات نماد مورد نظر از سر گرفته میشه. در ادامه به تعریف هر یک از این وضعیت ها می پردازیم؛
وضعیت مجاز
در این وضعیت، معاملات در نماد مورد نظر، به صورت عادی و طبق روال معمول انجام میشه و خرید و فروش سهام در جریانه.
وضعیت مجاز-محفوظ
هنگامی که نماد مدتی ایه که بسته شده ولی در حال بازگشائی ایه، قبل از بازگشائی، نماد در وضعیت مجاز-محفوظ قرار میگیره.
این وضعیت که بهش مرحله پیش گشایش هم میگن، ارسال سفارش در نماد مذکور انجام میشه ولی هیچ معامله ای صورت نمی‌گیره؛ دقت کنید که در این حالت سفارش هایی که ثبت می کنید در صف خرید یا فروش قرار میگیره اما معمولا بعد از 30 دقیقه مرحله پیش گشایش، به محض مجاز شدن نماد، سفارشاتی که در نماد مورد نظر ثبت شده قابل معامله میشه.
وضعیت مجاز-متوقف
در این وضعیت، نماد معاملاتی مذکور غیر قابل معامله هستش و هیچ خرید و فروشی در اون انجام نمیشه و حتی سفارشی هم ثبت نمیشه. نماد معاملاتی شرکتها زمانی در این وضعیت قرار می‌گیرن که یکی از دلایل توقف نمادها رو داشته باشن. در این وضعیت نماد
برای معامله مجازه اما بنا به دلایلی فعلا و مقطعی، فرآیند سفارش گیری و معامله در اون متوقف شده.
وضعیت ممنوع
در این وضعیت، نماد معاملاتی مذکور قابل معامله نیست اما نماد در همون روز معاملاتی جاری، بازگشائی میشه.
وضعیت ممنوع-متوقف
در این وضعیت، نماد معاملاتی مذکور قابل معامله نیست و هیچ معامله و خرید و فروشی در روز جاری بر روی سهم صورت نمی‌پذیره؛ همچنین بازگشائی نماد معاملاتی مذکور در روز معاملاتی جاری انجام نمیشه و بازگشائی سهم به روزهای بعد و یا تاریخ های مشخص شده جهت بازگشائی موکول میشه.
نحوه اطلاع رسانی تغییر وضعیت نمادها
زمانی که توقف نماد با اطلاع قبلی باشه، ناظر بازار در همون روز در سایت Tsetmc.com پیغامی مبنی بر توقف نماد در پایان روز معاملاتی منتشر میکنه که میتونید با لمس آدرس ذکر شده و سپس با ورود به بخش بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران و مراجعه به بخش پیام های ناظر، به پیغام های منتشر شده توسط ناظر دسترسی داشته باشید. همچنین با جست و جوی نماد مورد نظر در همین سایت، تابلوی سهم مورد نظر براتون باز میشه و میتونید از قسمت پیام ناظر، به پیام هایی که ناظر در رابطه با نماد مورد نظرتون منتشر کرده، دسترسی داشته باشید.
همچنین میتونید با استفاده از آگهی ها و افشای اطلاعات در سامانه کدال به نشانی Codal.ir هم متوجه بشید که نماد مد نظرتون به چه دلیلی متوقف شده. لازم به ذکره که در قسمت پنل آنلاین کارگزاری تون در قسمت پیام ها، از پیغام های منتشر شده توسط ناظر بازار، میتونید از توقف و یا بازگشائی نمادها مطلع بشید.
نکته ای مهم در رابطه با بازگشائی نمادها
نکته مهم در خصوص بازگشائی نمادها پس از توقف اینه که در صورتی که در دوره حراج ناپیوسته معامله ای صورت نپذیره و یا معاملات انجام شده در دوره حراج ناپیوسته توسط بورس تایید نشه، به تشخیص بورس و پس از اطلاع رسانی، حراج ناپیوسته دیگری برای این نماد، یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در 90 دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد قابل تکراره. به هر ترتیب در صورت عدم کشف قیمت، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.
چرا در وضعیت مجاز-محفوظ معاملات با تائید ناظر انجام میشه؟
هنگام بازگشایی اغلب نمادها، عمدتا محدودیت دامنه نوسان قیمت برداشته میشه و اصطلاحا بازگشایی نماد معاملاتی، بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت اتفاق می افته؛ در این وضعیت، بسیار محتمل هستش که عده ای تمایل داشته باشن به قصد ایجاد منفعت، دستکاری قیمتی ایجاد کنند و با اقدامات هماهنگ شده و یا به صورت تیمی، باعث بشن تغییرات قیمت بیشتر و یا کمتر از عرضه و تقاضای موجود اتفاق بیفته؛ برای جلوگیری از رخ دادن چنین اقدامات و مفسده هایی، مچینگ قیمتی و یا کشف قیمت اولیه با نظارت ناظر سازمان بورس اتفاق می افته؛ البته صحت عملکرد و پایبندی اخلاقی ناظر سازمان به رعایت اصل عدالت نیز موضوعیه که باید دائما توسط سازمان بورس مورد تائید و بررسی قرار بگیره.
-